-
1 utilis
utilis utilis, e полезный -
2 utilis
ūtilis, e [из utibilis от utor]1) полезный (cibus aegro u. CC); годный (ad aliquid Pl, C, PM или alicui rei C, Cs, V etc., редко alicujus rei O)minus et minus u. adsto O — мне всё труднее удерживаться на ногах2) юр. (при отсутствии законодательного основания) построенный на аналогии, т. е. логический, разумный (actio, judicium, interdictum Dig; persecutio CJ) -
3 utilis
utiliter (adv.) 1) годный к употреблению, ad habitandum ut. aedificium (1. 183 D. 50, 16. 1. 4 pr. D. 43, 19). 2) полезный, publice s. in commune utile esse (1. 33 § 2 D. 3. 3);3) действительный, имеющий силу, ut. datio tutoris (1. 10 § 2 D. 26, 2. 1. 10 § 1 D. 26, 4);impensae ut., против. necessariae и voluptuariae (1. 38. 39 D. 5, 3. 1. 11 C. 2, 19. 1. 10 § 1. 1. 12. § 2 eod.).
actio ut. прот. inanis (1. 24 § 2 D. 40, 12);
util. agere (1. 6 § 1. 1. 7. D. 18, 7. 1. 23 D. 16, 3. 1. 41 D. 4, 4);
replicatio (1. 7 § 6 D. 42, 4. 1. 35 D. 2, 14);
ut. interdictum (1. 2 § 6. 39 D. 43, 8. 1. 43 D. 11, 7);
4) соответственный, справедливый, a) вообще, tam benignius quam utilius esse (1. 53 D. 12, 6. 1. 54 pr. D. 17, 1. 1. 22 pr. eod. 1. 3 D. 11, 7. 1. 1 § 3 D. 5, 4);util. stipulari (1. 45 § 2. 1. 46 pr. 97 § 1 D. 45, 1), obligari (1. 16 § 7 D. 20, 1. 1. 48 § 2. 1. 89 D. 28, 5. 1. 17. 45 pr. D. 40, 5).
5) аналогичный: actio ut. прот. directa (см. s. a.);b) особ. для обозн. срока, в который не включаются дни, в которых лицо по поводу известных препятствий не было в состоянии совершить юридических действий, против. tempus continuum, ut. dies, menses (1. 39 D. 4, 4. 1. 21 C. 9, 9).
utiliter condicticia experiri прот. directo vindicare (1. 55 D. 24, 1. 1. 17 § 3 D. 7, 1. 1. 13 § 25 D. 19, 1. 1. 5 § 21 D. 36, 4. 1. 21 § 6 D. 4, 2. 1. 2 § 1 D. 10, 2. 1. 8 C. 4, 39).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > utilis
-
4 utilis
e полезныйЛатинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > utilis
-
5 utilis
,eполезный -
6 utilis
, utile (m = f,n)полезный, пригодный -
7 Procecidochares utilis
VOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE > Procecidochares utilis
-
8 полезный
utilis, e -
9 annus
год (1. 51 § 2. D. 9, 2. 1. 4 § 5 D. 40, 7);annum civiliter non ad momenta temporis, sed ad dies numeramus (1. 134. D. 50, 16). Счисление времени по дням римляне называют гражданским (computatio civilis). День, в который началось что-либо, входил в определенный счет; право приобреталось с наступлением срочного дня, терялось с истечением назначенного дня;
annus utilis (см. utilis 4. b);
post annos, при отпуске на волю в силу завещания = post biennium (1. 17 § 3. D. 40, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > annus
-
10 directus
(adi.) directo (adv.) прямой, linea in directum traducta (1. 29. D. 41, 1); (1. 2 § 21 D. 43, 8); непосредственно, non directo, sed per successionem hereditas pervenit ad aliquem (1. 103 pr D. 32);verba directa, противоп. inflexa, precaria (1. 15 C. 6, 23);
directis verbis stipulationem compositae (1. 10 C. 8, 38), cp. § 1 J. 3, 15;
verbis dir. adimere hereditatem (1. 4 C 6, 35);
verbis dir. S. iure directo dare libertatem (1. 9. 10. C. 7, 2);
directo dare libertatem, противоп. per fideiconmissum;
ex directo (противоп. ex fideicomm.) ad libertatem pervenire (1. 56 D. 40, 4. 1. 12 § 2. 1. 16. 55 § 1 D. 40, 5. § 2 J. 2, 24);
libertas directa, противоп. fideicommissaria (1. 12 pr. 1. 28 D. 29, 4. 1. 11 § 2. 1. 16 § 13. 1. 22 § 1 D. 36, 1. 1. 14 C. 7, 2);
institutio, substitutio directa противоп. precaria, fideicommiss. (l. 19 pr. D. 29, 1. 1. 26 C. 3, 28. 1. 5 C. 2, 26);
directo substituere (1. 15 D. 28, 6);
donatio directa противои. mortis causa instituta sive conditione suspensa (1. 25 C. 8, 54);
actio directa, iudicinm directum: a) первоначальный иск противоп. а. utilis, аналогическому иску, который может быть предъявлен propter paritatem rationis и в других случаях, подобных тем, для которых он первоначально был предназначен (§ 16 J. 4, 3. 1. 27 § 1 D. 3, 3. 1. 47 § l D. 3, 5. 1. 13 pr. D. 9, 2. 1. 26 § 3 D. 23, 4. 1. 37 pr. D. 44, 7);
actio directo competit (1. 45 D. 24, 3);
directa in rem actio, первоначальный гражданский иск, вытекающий из права собственности, rei vndicatio, противоп. Publiciana, который претор предоставлял бонитарному собственнику (§ 4 J. 4, 6. 1. 6 C. 7, 35);
directo vindicare противоп. utilis in rem actio (1. 55 D. 24, 1);
electio erit actori utrum directo agere velit - an praetoria (1. 26 § 2 D. 9, 4);
b) противоп. actio contraria (см. contrarius s. 1. a) - иск об исполнении главного обязательства (§ 2 J. 4, 16. 1. 20 D. 3, 5); с) противоп. приготовительному иску, actio ad exhibendum обозн. - главный иск, который может быть предъявлен после изъяснения известных второстепенных обстоятельствь (напр., rei vindicatio, actio in rem) (1. 3 § 13. 1. 17 D. 10, 4);
d) противоп. a. restitutoria s. rescissoria обознач. - иск, вытекающий из гражданского права, а не в силу реституции in integrum (1. 8 § 12. 13 D. 16, 1. 1. 24 C. 3, 32);
e) противон. а. noxalis - иск, который предъявляется прямо против виновника (§ 5 J. 4, 8. 1. 26 § 4 D. 9, 4);
f) обознач. иск, который вчинается прямо (directo agere) против сына, как должника, в противоположность иску, который можеть быть предъявлен против отца, по поручению коего сын вступил в обязательное отношение, напр. act. quod iussu, de peculio (1. 3 § 4 D. 13, 6); выражения: directo agere s. condicere относятся также к искам, вытекающим из обязательств filii-familias, servi, institoris, magistri navis, - которые вчинались против отца, господина, собственника промышленных заведений, хозяина корабля, противопол. act. adiecticiae qualitatis (§ 8 J. 4, 7. 1. 84 D. 17, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > directus
-
11 eximie
eximiē [ eximius ]1) отменно, отлично, замечательно, исключительно ( cenare J)2) щедро ( polliceri L — v. l. к enixe)e. optimus Col — отличнейший -
12 inutilis
in-ūtilis, e1) бесполезный, непригодный, негодный (ad aliquid C, Cs etc. и alicui rei Q)i. armis O — неспособный носить оружие2) вредный, опасный, гибельный (oratio i. civitati L; civis seditiosus et i. C) -
13 perutilis
per-ūtilis, e -
14 utilitas
ūtilitās, ātis (gen. pl. um и ium) f. [ utilis ]1) полезность, польза, благо, выгода (metiendi ratiocinandique u. C)u. communis C — общественное благо2) преим. pl. услуга, полезное дело ( mirabiles utilitates alicui praebere C) -
15 utiliter
ūtiliter adv. [ utilis ]полезно, с пользой, на пользу (u. animis nostris permotiones datae C) -
16 vehementer
[ vehemens ]1) сильно (irasci Pl; percutere Pt); крепко ( astringere manus Pl); жестоко (errare C, Sen)2) страстно, решительно, энергично ( agere C); бурно (gaudēre C; excandescere Pl)3) чрезвычайно, весьма (utĭlis, gratus C); крайне ( displicēre C); совершенно ( ignorare aliquem C)quod v. ad has res attinet Lcr — что тесно к этому примыкает -
17 dies
1) день, а) 12 часов дня, от восхода солнца до его заката (1. 2 § 1 1). 50, 16): hora sexta diei, полдень противоп. hora sexta noctis, полночь (1. 7 D. 41, 3), или mane, albescente caelo (1. 25 § 1 D. 28, 2. 1. 2 D. 33, 1);b) сутки, 24 часа, а) от полуночи до полуночи (1. 8 D. 2, 12);
b) когда часы и начало времени не брались во внимание, annus qui ex continuis diebus CCCLXV constat (1. 4 § 5 D. 40, 7. cf. 1. 51 § 2 D. 9, 2);
dies utiles (1. 2 pr. § 1 D. 38. 15. cf. utilis);
prior. posterior dies (bissexti);
extremus dies mensis (1. 98 D. 50, 16);
tertio quoque die (1. 1 pr. D. 43, 28);
alternis diebus (см. alternus); (1, 8 § 3 D. 2, 15);
et diem et horam denunciatione complecti (1. 5 § 1 D. 43, 24);
2) момент а) cpoк, как ограничение действия юридического акта. Такое ограничение может касаться или начала (ех die), или конца действия акта (ad diem) (l. 44 § 1 D. 44, 7);adiecto die et consule (см consul); (Gai IV. 15. 29. III. 790.
dies certus s. certa, dies incertus s. incerta (1. 16 § 1 D. 12, 6. 1. 30 § 4 D. 30. 1. 1 D. 35, 1. 1. 21 pr. D. 36, 2. 1. 13 § 3 D. 38, 4. 1. 70 D. 46, 3); (1. 77 D. 50, 17); (1. 41 § 1 D. 45, 1); (1. 10 D. 12, 6);
ex die, in diem accipere, dare (1. 9 § 17 seq. D. 28, 5); (1. 14 eod.);
posse usumfr. ex die legari, et in diem constat (1. 1 § 3 D. 7, 3);
dies cedit, venit, pendet (см.);
b) срок для совершения известного действия: dies (sc. bon. poss. agnoscendae) alicui non procedit (1. 9 D. 37, 1);
diem (compromissi) proferre;
si dies exitura est (1. 16 § 1. 1. 27 pr. 1. 33 D. 4, 8);
dies actionis exit (1. 4 pr. D. 2, 7. 1. 3 D. 2, 12. 1. 1 § 1. 1. 21 pr. D. 4, 6. 1. 49 pr. D. 36. 1): dies iudicii, судебный срок (1. 2§ 3 D. 2, 11);
in s. ad diem addicere (см addicere s. 2);
c) cpoк уплаты, dies solvendae pecuniae, usurarum, operarum (см. cedere s. 7. b); (1. 8 § 3 D. 13,7);
nisi sua quaque die usarae exsolverentur (1. 12 D. 22, 1); (1. 1 § 2 D. 2, 13);
d) день смерти, diem suum s. ultimum obire;
diem fungi, умереть (см. obire s. 2 и fungi s. 5).
-
18 efficere
совершать, а) делать = facere, constituere s. 4;actum effic. inanem (1. 11 D. 44, 7);
actio efficitur utilis, inanis (1. 24 § 2 D. 40, 12);
inutile effici legatum (1. 82 pr. D. 31);
causa melior efficitur (1. 3 D. 20, 3. 1. 12 pr. D. 20, 6);
res deterior effecta (1. 8 pr. D. 18, 6); (1. 9 D. 34, 4): - effici часто = fieri: debitor effectus (1. 9 § 7 D. 15, 1);
heredem effici adeundo (1. 43 § 3 D. 28, 6), (l. 26 § 9 D. 12, 6);
exheredatum effic. (1. 20 pr. D. 37, 4);
pro parte intestatum effici (1. 19 D. 5, 2);
effici sui iuris (1. 3 § 4 D. 14, 6. 1. 1 § 4 D. 15, 2. 1. 11 § 10. 11 D. 32);
effici liberum, patremfam. (1. 15 D. 3, 5);
ex libero servus effectus (1. 83 § 5 D. 45, l), compos mentis effectus (1. 1 D. 37, 3);
effectus annorum XIV (1. 22 pr. D. 36, 2);
pupilli, legitimae aetatis effecti (1. 2 C. 5, 46);
effici maiorem (1. 3 § 1 D. 4, 4);
effic. aliquem inter infames (1. 2 § 2 D. 3, 2); (1. 9 § 7. 1. 62 D. 41, 1);
in domino alicuius effici (1. 9 § 1 D. 23, 3); (1. 7 § 3. 1. 9 § 1. 1. 27 eod.);
fructus efficiuntur fructuarii, emtoris (1. 12 § 5 D. 7, 1. 1. 2 § 4 D. 41, 4), сделать: filia nubendo efficit dotem esse (1. 10 D. 23, 1): effic. legatum non deberi (1. 1 § 11 D. 35, 3);
effic. aliter aquam fluere (1. 1 § 3 D. 43,13);
ius dici causam perorari effic. (1. 1 pr. D. 2, 2. 1. 14 § 8 D. 38, 2), nihil. effic. (1. 29 § 1 D. 29, 1);
b) осуществлять, сделать, оканчивать, (quod maior pars curiae effecit, pro eo habetur, ac si omnes egerint (1. 19 D. 50, 1);
effic. opus (1. 13 § 10. 1. 24 § 3. 1. 51 § 1 D. 19, 2. 1. 113 pr. D. 45, 1); (1. 22 C. 6, 23);
sponsalia effic. (1. 14 D. 23, 1);
partus effectus - perfectus, развитый (1. 14 D. 1, 5. cp. 1. 135. D. 50, 16);
c) составлять, plus quam hereditaria portio efficit (1, 31 D. 12, 6);
tantundem, quod fundi pretium efficiat (1. 67 § 5 D. 31); (1. 88 § 3 D. 35, 2);
effic. (quartam bonorum (1. 93 eod.).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > efficere
-
19 excedere
1) выходить, уходить, удаляться, exc. in exsiliut (1. 4 D. 48, 19. 1. 7 § 17 D. 48, 22); (1. 4 cit.); (1. 3. 15 D. 1, 18. 1. 32 D. 4, 6);exc. de utero matris (1. 15 D. 1, 5);
2) выходить из пределов, превышать: exc fines mandati (1. 5 pr. D. 17, 1);exc. vita = decedere s. d. (1. 51 pr. D 9, 2).
ius et causam pecuniae creditae (1. 24 D. 19, 5); (1. 18 D. 10, 3); (1. 1 § 12. 1. 61 67 D. 35, 2), dodrantis aestimationem (1. 29 D. 7, 1), exc. usuram legitimam (1. 14 § 26 D. 19, 1);
facultates patrimonii (1. 36 D. 38. 2), si reditus excesserint, против. si quanto minores pervenerint (1. 12 D. 34, 1);
actio in id, quod excedit (1. 7 § 6 D. 4, 3); (1. 15 § 2 D. 20, 1);
exc. memoriam (1. 2. 3. D. 39, 3 1. 3 § 4 D. 43, 20), legitimum tempus (1. 32 D. 5, 1);
3) о времени: проходить, истекать = abire s. 2 (§ 9 J. 3, 9);excessisse aetatem, annum (1. 55 D. 7, 1 1. 5 D. 28, 1. 1. 69 § 1 D. 32).
si quinquennium excessit (1. 6 D. 24, 2. 1. 3 § 6 D. 49, 14. 1. 6 C. 7, 21);
si necdum utilis annus excessit (1. 4 C. 3, 41); (1. 20 C. 5, 62. 1. 14 C. 9, 47).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > excedere
-
20 institor
тот, кто от имени собственника промышленного заведения, принципала ведет дела и вступает с посторонними лицами в разные сделки; заведующий, представитель, фактор или агент крупных торговцев. Ответственность господина, принципала осуществлялась иском, который назывался actшo institoria (§ 2 J. 4, 7. tit. D. 14, 3. C. 4, 25. - 1. 3 D. cit. cf. 1. 5 pr. § 1 seq. L 18. 19 § 1. 1. 20 eod. 1. 8 D. 14, 5. 1. 19 § 3 D. 5, 1. 1. 37 § 1 D. 26, 7. 1. 15 § 5 D. 4, 9. 1. 13 pr. 15 pr. D. 33, 7. Gai. IV. 71);quasi s. utilis instit. actio, exemplo s. ad exemplum institoriae actio (1. 31 pr. D. 3, 5. 1. 5 § 8. 1. 12. 16. 19. pr. D. h. 1. 1. 13 § 25 D. 19, 1. 1 5. 6 C. h. t).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > institor
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Utilis — war eine französische Automarke. Inhaltsverzeichnis 1 Unternehmensgeschichte 2 Fahrzeuge 3 Literatur 4 Weblinks … Deutsch Wikipedia
utilis — index beneficial, profitable, salutary Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
utilis — L. useful. 1) Grain used as a cereal. Echinochloa utilis 2) culms used for timber. Fargesia utilis 3) peduncles used for manufacture of hats. Aristida utilis 4) culms used for paper making. Dinochloa utilis … Etymological dictionary of grasses
utilis — /yiiwtalas/ In the civil law, useful; beneficial; equitable; available. Actio utilis, an equitable action. Dies utilis an available day … Black's law dictionary
Utĭlis actio — (»nützliche Klage«) nannten die Römer ein Klagerecht, das durch die rechtserzeugenden Faktoren einem vorhandenen Klagerecht (actio directa) nachgebildet wurde … Meyers Großes Konversations-Lexikon
utilis — (лат.) полезный … Словарь ботанических терминов
utilis — Useful: profitable; advantageous … Ballentine's law dictionary
Pandanus utilis — Scientific classification Kingdom: Plantae (unranked) … Wikipedia
Pandanus utilis — Pandanus utilis … Wikipedia Español
Betula utilis — Bouleau de l Himalaya … Wikipédia en Français
Dypsis utilis — Dypsis utilis … Wikipedia Español